Peter van den Bunder is belangenbehartiger bij de Kunstenbond, bestuurslid van Kunsten ’92 en een van de initiatiefnemers van de Creatieve Coalitie. Ook is hij betrokken bij de taskforce culturele en creatieve sector, die in maart in allerijl is opgericht.
‘Wacht, ik zet het debat even op mute’, zegt Van den Bunder aan het begin van het telefonisch interview. De Tweede Kamer debatteert over het tweede steunpakket – het zogeheten Noodpakket 2.0 – dat het kabinet daags ervoor heeft gepresenteerd. Als belangenbehartiger van de culturele sector volgt Van den Bunder alles wat er in politiek Den Haag gebeurt op de voet.
Lobby op orde
Na de rigoureuze bezuinigingen die tien jaar geleden onder aanvoering van toenmalig staatssecretaris van Cultuur Halbe Zijlstra zijn doorgevoerd, lijkt de culturele sector haar lobby nu aardig op orde te hebben, zo beaamt Van den Bunder desgevraagd. Het oprichten van de taskforce is daar een voorbeeld van. Zodra duidelijk werd hoe groot de implicaties van het coronavirus zouden kunnen zijn, kwam de sector in actie. Onder aanvoering van Kunsten ’92 is direct een taskforce opgericht samen met de koepels Creatieve Coalitie, Federatie Creatieve Industrie, Federatie Cultuur en het Erfgoedplatform. Ook de Vereniging van Vrije Theaterproducenten en de Vereniging van Evenementenmakers sloten zich aan.
Tijdlijn
Sindsdien heeft Van den Bunder de ene na de andere zoom-meeting of belafspraak met sectorgenoten, Kamerleden, bewindslieden en ambtenaren en politici op lokaal niveau. Een tijdlijn op de website van Kunsten ’92 laat zien hoe actief de lobby de afgelopen tijd was, en nog steeds is. ‘Er is een enorme bereidheid om te overleggen en samen te werken’, zegt Van den Bunder. ‘Heel knap voor een sector die uit zo veel verschillende partijen bestaat.’
‘Op veel fronten is overleg en afstemming nodig’
Corona heeft gevolgen voor allerlei aspecten, niet alleen voor cultuur an sich, vervolgt Van den Bunder. ‘Denk aan de problematiek rond huren, van musea en podia tot ateliers en dansstudio’s. Of de impact op economie en arbeidsmarkt. Op veel verschillende fronten is overleg en afstemming nodig.’
Het grootste probleem, wil Van den Bunder maar zeggen, is dat er niet één probleem is. ‘KLM is heel overzichtelijk, dat is een luchtvaartbedrijf. Maar cultuur zit overal, dwars door de samenleving heen. Een podium is soms van een gemeente, soms privaat, instellingen zijn wel of niet gesubsidieerd, ITA is gezelschap en podium ineen. Er is zo veel variëteit, dat is de rijkdom van de sector, maar beleidsmatig is het heel moeilijk.’
Freelancers
Een van de punten waar de cultuurlobby zich hard voor maakt, is de positie van de freelancers. Slechts 40 procent van alle medewerkers in de culturele sector is in dienst, de overige 60 procent werkt op freelancebasis. ‘Van werknemers met een vast dienstverband loopt de baan veelal door en zo niet, dan hebben ze meestal recht op WW. Freelancers komen, als het werk stopt, meteen op bijstandsniveau terecht. Dat is niet uit te leggen. Het is goed dat de overheid allerlei regelingen heeft opgetuigd voor behoud van werkgelegenheid, maar die volstaan niet voor de culturele sector. Er zijn veel mensen die tussen wal en schip vallen. Voor hen is maatwerk nodig.’
Overbruggings- en garantiefonds
Van den Bunder snapt dat het moeilijk is beleid te maken voor kleine groepen, maar blijft zich hier hard voor maken. De taskforce stelt een overbruggings- en garantiefonds voor, een idee dat overigens op 30 maart al bij minister Van Engelshoven van OCW onder de aandacht is gebracht. ‘Een dergelijk fonds kan de liquiditeitsproblemen op korte termijn en de economische schade op middellange termijn opvangen, zowel voor freelancers als voor bedrijven en instellingen’, zegt Van den Bunder. ‘Daarmee ontstaat ruimte om gericht de knelpunten op te lossen.’ De gedachte van een dergelijk fonds slaat volgens hem wel aan in Den Haag. ‘Maar qua uitvoering wil men er nog niet aan.’
Het oprichten van een Amsterdamse Bank voor Behoud van Kunst en Cultuur vindt Van den Bunder een mooie gedachte. ‘Goed om het een bank te noemen’, vindt hij. ‘Daarmee heeft het een element van zakelijkheid in zich en verhoudt het zich goed tot wat de culturele sector in hoofdzaak is: privaat initiatief en ondernemen.’
Het parlement is inmiddels terug van een korte schorsing en in Den Haag wordt het debat vervolgd. Van den Bunder, die zijn aandacht weer op de livestream moet richten, benadrukt nog een laatste keer de noodzaak van al zijn inspanningen: ‘Deze sector werd als eerste getroffen en zal als laatste weer functioneren.’
