Van tevoren reserveren om elkaar te ontmoeten: dat is heel erg wennen voor leden van sociëteit Arti et Amicitiae. In hoeverre het protocol exposities en verenigingsleven beïnvloedt, zal de komende periode duidelijk worden. Het bestuur maakt zich vooral zorgen om de individuele kunstenaars en zoekt naar meer slagkracht om deze groep te helpen, zegt zakelijk directeur Johanna Somers.
Wie goed kijkt, ziet het: de ossenkop in het logo van Arti et Amicitiae heeft sinds de heropening op 2 juni een mondkapje. Zakelijk directeur Johanna Somers moest er hartelijk om lachen toen het haar voor de eerste keer getoond werd. De kunst is niet weggeweest tijdens de wekenlange sluiting van het monumentale gebouw aan het Rokin, legt ze uit. Sterker: op initiatief van het bestuur werd een deel van de pui dichtgetimmerd om er tekst en kunst op te kunnen tonen. Mag het niet binnen? Dan doen we het buiten! Een citaat van David Hockney beet het spits af: ‘What is stress? Stress is worrying about something in the future. Art is now’, stond er in koeienletters over de hele breedte op de gevel. ‘Die tekst riep veel op bij mensen’, zegt Somers. ‘Sommigen vroegen zich bijvoorbeeld af of het “now” dan niet stressvol was.’ Glimlachend: ‘Het bood hen in elk geval wat afleiding van de paniek van de dag.’ De laatste twee weken lazen voorbijgangers ART = LIFE = ART, naar een idee van bestuursvoorzitter en kunstenaar Babeth M. VanLoo. Somers: ‘Kunst is ook het leven zelf, waartoe in deze tijden de verzorgers aan de bedden horen en hoe zij zich door de crisis hebben heengeslagen.’ Vijf kunstenaarsleden tekenden en schilderden er beelden bij.
Op 12 maart zou de tentoonstelling Ongemakkelijk/Awkward worden geopend, maar dat ging niet door. Arti et Amicitiae is één dag open geweest zodat foto’s gemaakt konden worden om de tentoonstelling online een vervolg te kunnen geven. Tussen 2 en 14 juni is Ongemakkelijk/Awkward nog te zien geweest in de sociëteit. Marieke Gelissen was een van de kunstenaars die een bijdrage leverde met After a while it becomes hard and heavy (foto bovenaan).
Gedachteloos tekeningetje
Ook voor Arti waren het schrijnende weken, niet in het minst omdat een vereniging en sociëteit nu eenmaal draait om ontmoeting. De pakweg dertienhonderd leden zaten thuis, terwijl het bestuur achter de schermen mogelijkheden bedacht om contact te houden. ‘Veel leden zijn boven de zestig, zeventig jaar en behoren tot de kwetsbare doelgroep. Een deel daarvan is bovendien alleen: voor hen is de sociëteit als een huiskamer, die node werd gemist.’ Om het contact zoveel mogelijk op gang te houden, bedacht het bestuur onder meer A doodle a day, aansluitend bij het gegeven dat de zeshonderd ledenkunstenaars niet ophouden met het maken van kunst. Zij werden uitgenodigd elke dag iets online te delen via de besloten Facebookgroep of mail. ‘Dat kon van alles zijn’, legt Somers uit. ‘Een gedachteloos gemaakt tekeningetje terwijl je aan het bellen was, een deel van een project waar je toch al aan werkte, driedimensionaal, plat, alles kon.’ De deelname was overweldigend. Van de doodles wordt nu een animatiefilm gemaakt en de werken worden geëxposeerd op de eerste tentoonstelling na beëindiging van de lockdown, op 20 juni. ‘Deze keer zal er geen opening zijn zoals we die gewend waren’, voegt Somers er met spijt in haar stem aan toe. ‘Dat gaat mij echt aan het hart. Onze openingen waren altijd rammetje vol, er hing een bijzondere sfeer, als in een familie.’
‘Stel je eens voor dat je moet reserveren om je huiskamer te betreden’
Hoe het zal gaan de komende periode en wat de mogelijkheden zijn, is stap voor stap uitproberen. De deur aan het Rokin staat weer open, maar de beperkingen zullen voelbaar zijn voor de leden. Reserveren voor het restaurant, de kunst aan de muur vanaf je stoel bekijken in plaats van rond te lopen. ‘Dat zal echt wennen zijn’, verzekert Somers. ‘Je moet je voorstellen dat je moet reserveren om je huiskamer te betreden, wachten in de hal, afstand houden van iemand die je als je familie beschouwt.’ De kunstenaars missen voorlopig hun Art Space Gallery waar ze hun werk in eigen beheer konden tonen. De ruimte staat vol met meubilair dat weg moest uit het restaurant.
Slagkracht
De inkomsten komen behalve uit de contributie van de leden en de horeca uit ‘een beetje vastgoed’. In het najaar maakt Somers de balans op. Ze hoopt niet te veel te hoeven interen op reserves om renovatie van het dak niet uit te hoeven stellen. ‘Maar ik ben optimistisch.’ Zorgen maakt ze zich wel over de individuele kunstenaars, die de afgelopen periode lang niet altijd konden rekenen op financiële compensatie van het verlies aan inkomsten. In een open brief pleitte het bestuur voor tijdelijk minder belasting en btw-verplichtingen voor deze groep. Voor dat bedrag zou de kunstenaar materiaal kunnen kopen, en productief blijven tot er weer mogelijkheden zijn naar buiten te treden. ‘Ik zou willen dat we dit probleem met meer slagkracht kunnen benaderen’, besluit Somers. ‘Misschien moet Arti hierin samen optrekken met externe partners. Kunst was altijd en zal altijd blijven. Van de vroegste grottekeningen tot in de eeuwigheid. Steden leven ervan en het geeft opwinding, kleur, betekenis en troost aan ons bestaan, in welke vorm dan ook.’
