De lockdown was voor de medewerkers van The Black Archives een periode van reflectie. We spraken medeoprichter Mitchell Esajas half mei, ruim een week vóór de dood van George Floyd in Minneapolis en de daaruit voortkomende demonstraties tegen politiegeweld en racisme. Inmiddels draait de organisatie weer overuren.
The Black Archives is een historisch archief bestaande uit boekencollecties, archieven en artefacten van zwarte schrijvers en wetenschappers. De meer dan vijfduizend boeken gaan onder meer over racisme, slavernij en gender. In het Hugo Olijfveldhuis in Oost, waar The Black Archives is gevestigd, vinden normaal gesproken lezingen, rondleidingen en exposities plaats. Op het moment dat Nederland in lockdown ging, was de tentoonstelling Vereniging Ons Suriname: honderd jaar emancipatie en strijd te zien. ‘Die begon net goed te lopen, maar hebben we moeten sluiten, waardoor we inkomsten mislopen’, zegt Esajas. ‘Daar staat tegenover dat we nu ook weinig kosten hebben. We geven minder geld uit aan PR, bijvoorbeeld, en werken allemaal vanuit huis. Onder meer aan een onderzoeksopdracht voor de gemeente over anti-zwart racisme.’
Advies
‘Ik moet toegeven dat de gedwongen pauze voor ons niet heel slecht uitkomt’, vervolgt hij. ‘We hebben een hectische tijd achter de rug. Niet alleen met The Black Archives, ook met maatschappelijke initiatieven als Kick Out Zwarte Piet. Bovendien zijn we het afgelopen jaar veelvuldig door instellingen om advies gevraagd over inclusie en diversiteit. In Amsterdam is daar gelukkig meer aandacht voor, al ben ik bang dat de intenties op dit vlak bij veel instellingen nu zullen sneuvelen.’
Wat mooi eigenlijk: jullie staan het hele jaar in de strijdstand en als er dan een pandemie uitbreekt, nemen jullie rust.
‘Dat is best tof inderdaad. Ik heb nu tijd om achterstallig werk te doen en te reflecteren. We zijn bezig met het opzetten van een dependance samen met Angelo Bromet, expert op het gebied van jongerencultuur. Hij beheert een oud kantoorpand met zes verdiepingen vlakbij metrostation Bullewijk. We kunnen daar deel uitmaken van een tijdelijke broedplaats voor creatieven. Anders dan onze locatie in Oost, wat echt een archief is, willen we experimenteren met het uitlenen van boeken. Daarnaast willen we kijken of er een kruisbestuiving kan ontstaan tussen de kunstenaars in het pand en ons archief. Voor zover dat kan, onder deze corona-omstandigheden.’
In welk opzicht heeft jullie programmering te lijden onder corona?
‘We hadden een vol programma met lezingen op de agenda staan, die zijn allemaal niet doorgegaan. Een aantal hebben we online gedaan, in een intieme huiskamersetting met een paar sprekers. Bijvoorbeeld over de impact van corona op het Caraïbisch gebied en een lezing over de verschillende manieren van herdenken. Op Instagram hebben we een live stream gedaan met woordartiest Akwasi. Onze aanhang daar groeit enorm sinds de crisis en dit is een mooie manier om contact te houden.’
Werkt dat, naar online vertalen van onderwerpen die normaal gesproken binnen een safe space plaatsvinden?
‘Ik heb daar gemengde gevoelens over. Via Zoom kun je prima informatie overbrengen en een mooie presentatie laten zien. Maar de kracht van The Black Archives zit echt in de fysieke ervaring. Je kunt de kennis zien, voelen, zelfs ruiken en die ervaring ontbreekt online. Het is een redelijk alternatief, maar zeker geen volwaardige vervanger.’
